مطالعۀ تحلیلی ویژگی های شخصیتی نوجوانان بزهکار

بزهکاری و رفتار مجرمانه فرایند پیچیده و چندبعدی است که تحت‌تاثیر متقابل عوامل محیطی و زمینه‌های سرشتی فردی قرار دارد. این رفتارها به عنوان اعمال و نگرش‌هایی تعریف می‌شوند که هنجارهای اجتماعی و حقوق فردی یا خصوصی دیگران را نقض میکنند. با توجه به عواقب رفتارهای بزهکارانه از جمله مخاطرات فردی و اجتماعی و هزینه‌های اقتصادی آن، درک دلایل مشارکت برخی نوجوانان در رفتارهای ضدّ اجتماعی و عدم مشارکت برخی دیگر از نوجوانان، از اولویت‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه به حساب میآید. علی‌رغم چندبعدی بودن رفتارهای بزهکارانه، الگوی رفتاری ضدّاجتماعی و بزهکارانه تا اندازه‌ای می‌تواند از طریق برخی از ویژگی‌های شخصیتی تبیین گردد. یکی از جهت‌گیری‌های مهم در مطالعه رفتار مجرمانه، بررسی پیوند بین تمایلات یا گرایشات شخصیتی با ارتکاب جرم و رفتارهای بزهکارانه است. بر این اساس رفتار مجرمانه متاثر از برخی صفات شخصیتی است. نتایج پژوهش‌های مختلف حاکی از آن هستند که صفات شخصیتی روان گسستگیگرایی، برون‌گرایی، و روان آزردگی گرایی به طور مثبت پیش‌بینی‌کننده بزهکاری هستند. برخی دیگر از پژوهش‌ها نیز بحث کرده‌اند که صفات اصلی شخصیت مانند تکانشگری، نیاز به برانگیخته شدن یا هیجان‌طلبی بهتر از ویژگی‌های روان‌گسستگی گرایی، برون‌گرایی، و روان آزردگی گرایی، پیش‌بینی‌کننده بزهکاری هستند. به طور خاص هیجان‌پذیری منفی بالا یعنی گرایش به تجربه کردن حالت‌های عاطفی اجتنابی و فقدان بازداری، رفتارهای ضدّ اجتماعی و بزهکارانه را پیش‌بینی می‌کنند. بدین ترتیب با توجه به این که شناخت بهتر صفات شخصیتی افراد بزهکار می‌تواند در درک، ارزیابی، و طراحی برنامه‌های مداخله‌ای به ما کمک کند؛ مقاله حاضر با هدف بررسی و شناسایی عمیق‌تر رگه‌های شخصیتی و سایر زمینه‌های روان‌شناختی مانند توانمندی‌های شناختی افراد بزهکار تلاش می‌کند پیشنهادها و راهکارهای لازم در ارتباط با اقدامات پیشگیرانه از چنین آسیب‌های اجتماعی را ارائه نماید.